Historia muzeum sięga 1968 roku. Wtedy to u stóp wzgórza z ruinami średniowiecznego zamku Lipowiec rozpoczęto budowę parku etnograficznego. Pierwszymi obiektami, jakie sprowadzono do Wygiełzowa były dom miejski z Chrzanowa z 1804 r. oraz spichlerz z Kościelca z 1798 r. W następnych latach do skansenu sprowadzono kolejne chałupy, stodoły i spichlerze, kuźnię i olejarnię oraz zabytkowy kościół z Ryczowa z początku XVII wieku. Obecnie skansen składa się z dwóch sektorów: wiejskiego i małomiasteczkowego.

Muzeum w Wygiełzowie obejmuje również ruiny XIII-wiecznego zamku Lipowiec, udostępnionego dla zwiedzających w 1970 roku, oraz dwór z Drogini – dawną posiadłość szlachecką, zrekonstruowaną w latach 2002-2006. W części muzealnej dworu utworzono ekspozycję „Mieszkanie zamożnej rodziny szlacheckiej”. XVIII-wieczną rezydencję otacza piękny park.

Na terenie muzeum w Wygiełzowie odbywają się liczne imprezy: przeglądy zespołów obrzędowych, konkursy potraw regionalnych, pikniki rycerskie, odpusty. Najważniejszym corocznym wydarzeniem jest Festiwal Muzyki Kameralnej i Organowej, organizowany od 20 lat na przełomie sierpnia i września. Od 2001 roku festiwal ma charakter międzynarodowy.

Ponadto w ofercie muzeum znajdują się warsztaty dla dzieci i młodzieży. W ramach zajęć uczniowie malują na szkle, lepią z gliny, poznają proces pozyskiwania ziarna i obróbki lnu, a także wykonują ozdoby bożonarodzeniowe lub wielkanocne. Lekcje warsztatowe to jednak nie tylko nabywanie umiejętności praktycznych, ale także poznawanie dawnych zwyczajów, obrzędów i tradycji. Szczegółową ofertę można znaleźć na stronie www.mnpe.pl.


Godziny otwarcia:

Skansen:
 w sezonie letnim (1 kwietnia – 30 września) – 8.00-18.00
 w sezonie zimowym (1 października – 31 marca) – 8.00-15.00

Zamek:
 w sezonie letnim (1 kwietnia – 30 września) – 8.00-18.00
 w sezonie zimowym (1 października – 31 marca) – 8.00-15.00

Dwór:
 w sezonie letnim (1 kwietnia – 30 września) – 8.00-14.30, niedziela – 11.00-17.00
 w sezonie zimowym (1 października – 31 marca) – 8.00-14.30, sobota i niedziela – 11.00-15.00