Stanisław Wyrtel maluje na szkle obrazy o tematyce sakralnej, świeckiej, etnograficznej, a także tworzy abstrakcyjne kompozycje barwne. Ponad trzydzieści lat temu został zatrudniony jako przewodnik w Muzeum – Orawskim Parku Etnograficznym w Zubrzycy Górnej. Oprowadzając wycieczki, opowiadał o znajdujących się tam malowanych na szkle obrazach i z biegiem czasu zaczął robić ich kopie.
Stanisław Wyrtel początkowo kopiował tradycyjne orawskie obrazy: „Robiłem na zamówienie komuś, a przy okazji, to była taka szkoła. Uczyłem się tego. Bo to jest taka specyficzna technika, gdzie maluje się na szkle za szkłem. Wszystko jest tam podwójnie odwrócone, jakby podwójnie odwrotnie. Pisze się do lustra (…). Pierwsze jest ostatnie, inaczej jak na płótnie. Najpierw kończy się obraz, a potem się zaczyna”.
Z biegiem czasu Stanisław Wyrtel zaczął wypracowywać swój własny styl, różny od tradycyjnego. W tradycyjnych obrazach na szkle kontur jest wyrazisty, używa się barw podstawowych, a kompozycje są statyczne. Stanisław Wyrtel stosuje perspektywę i ma swoją charakterystyczną paletę kolorów. Łączy zimne barwy z ciepłymi. Dzięki temu kompozycje są pełne ekspresji, dynamizmu, ruchu. Często stosuje kolor czerwony, bo „szkło z natury jest zimne, więc barwą, kolorem się je ociepla, żeby stało się bardziej przyjazne”. Jego kreska jest, jak określa sam artysta, niezbyt grzeczna.
Stanisław Wyrtel czerpie pomysły „z niczego, czyli z głowy. Maluję przy muzyce”. Fascynuje go kolor i światło. Mówi, że obrazy malowane na szkle żyją i zmieniają się o każdej porze dnia. Stanisław Wyrtel nie tytułuje swoich obrazów. Od zwiedzających dowiaduje się, co na tych obrazach jest: „I to jest spełnienie zawodowe, że ludzie to odbierają. To jest tak jak muzyka. Ktoś to słyszy, czy widzi”.
Stanisław Wyrtel mówi, że malowanie na szkle to hobby i praca, zainteresowanie, życie moje (…) szczęście robić, to co się lubi i jeszcze mieć za to pieniądze. Lubię, to co mam (…). Lubię, to co robię.
oprac. Anna Dębicka, 2009 r.
Otwarta pracownia
Przy Muzeum – Orawskim Parku Etnograficznym w Zubrzycy Górnej działa autorska Galeria Malarstwa na Szkle Stanisława Wyrtla. Można w niej podziwiać zarówno jego pierwsze obrazy, wzorowane na tradycyjnych orawskich dziełach, jak i te najnowsze.