Teofil Mentel uważany jest za pierwszego, który zaczął strugać drewniane ptaszki, a działo się to jeszcze przed I wojną światową. Tej sztuki nauczył się, według legendy, tworząc razem z pustelnikiem w Kalwarii, a kiedy skończył terminowanie u niego, wrócił do domu z albumem pełnym pięknych ptaszków. Teraz to on nauczał i przekazywał dalej tajniki tradycyjnego wyrobu struganych zabawek.

Przygoda ze struganiem zaczęła się dla Pana Łukasza bardzo wcześnie, ponieważ w jego domu rodzinnym kultywowano tradycję wytwarzania zabawek – tutaj nazwisko mówi samo za siebie. Już jako dziecko jeździł z babcią na festyny i targi pomagając przy nich, a w wolnym czasie w domu stawiał pierwsze kroki na drodze rzemieślnictwa. Początkowo starał się dorównać dziadkowi – Julianowi Mentelowi, wzorował się na jego pracach, jednak po pewnym czasie wykształcił swój własny styl. Dla osoby zainteresowanej tematem będzie to widoczne w wielu miejscach, jednak dla laika najlepszym przykładem będą koguciki o charakterystycznym kształcie oraz kolorach.

Podobnie jak wielu twórców również pan Łukasz zaczynał od strugania w domowym zaciszu, jednak w miarę udoskonalania swoich umiejętności i wykonywania coraz to innych zabawek potrzebny był warsztat oraz kolejne narzędzia. Na dzień dzisiejszy możemy znaleźć w warsztacie kilka siekier, różnego rodzaju dłuta, i noże wykonane z kawałka wyklepanej stali, część z nich jest odziedziczona po poprzednich pokoleniach.
Wszystkie zabawki więc tworzone są metodą znaną od pokoleń, wprowadzane są jedynie usprawnienia ułatwiające pracę. Wzory zdobień są zaczerpnięte z tradycji ludowej. Przy dekoracji zabawek, a szczególnie ptaszków pomaga pani Antonina, mama pana Łukasza, zachowując przy tym rodzinny styl i barwy. W przyszłości pragnie on wznowić wytwarzanie kilku rzeczy, jednak na razie nie chce zdradzać swych planów.
Tak jak i on przejął umiejętności po rodzinie, tak i sam przekazuje umiejętności dalej – siostrzeniec i siostrzenica w miarę możliwości pomagają.

Pan Łukasz większość czasu poświęca wytwarzaniu zabawek oraz prowadzaniu swojej firmy z tym związanej – „Folkmani”, zajmującej się sprzedażą i dystrybucją rękodzieła oraz zabawek ludowych. Prowadzi również warsztaty organizowane na terenie całego powiatu m.in. w Zawoi, Zembrzycach czy Marcówce. Polegają one na pokazaniu całego procesu twórczego zaczynając od kawałka drewna, a kończąc na gotowej zabawce, uczestnicy zapoznają się też z tradycyjnymi wzorami i mają szansę spróbować swych sił w zdobnictwie.
Pan Łukasz może pochwalić się nagrodami z ostatnich lat – I miejscem w konkursie zabawka ludowa w powiecie suskim oraz III miejscem w powiecie suskim, jeśli chodzi o rzeźbę. Należy również do Stowarzyszenia Twórców Ludowych, a ponad to jest zbójnikiem w Bractwie Zbójników spod Babiej Góry. Współpracuje również ze stowarzyszeniem „Lokalna Grupa Działania Podbabiogórze”.

Jak dojechać?
Najlepiej własnym transportem udać się do Stryszawy, niewielkiej miejscowości leżącej niedaleko Suchej Beskidzkiej. Będąc już na miejscu, jadąc od strony Suchej musimy wypatrywać stacji benzynowej, przed którą trzeba skręcić w lewo i kierować się cały czas prosto, za drogą mijamy skrzyżowanie, przy którym stoi kościół pw. Św. Anny, następnie dom wypoczynkowy „Groń” i jedziemy około 2,5 km w stronę Zawoi. Dom Pana Łukasza można łatwo poznać – przed nim znajduje się wystawa mebli i ozdób ogrodowych wytwarzanych przez jego brata.

Jeśli chodzi o transport publiczny, to busy z Krakowa do Stryszawy podjeżdżają tylko do Kościoła pw. Św. Anny (przystanek Stryszawa szkoła), ze skrzyżowania trzeba się kierować w górę, za drogą i wypatrywać wcześniej wymienionych punktów. Można trafić na lokalne busy, które jednak kursują bardzo rzadko. Przejście od skrzyżowania do punktu docelowego zajmuje około 20-25 minut.

oprac. Agata Skórczyńska, 2013