Twórcy » Agata Seweryn

Agata Seweryn
adres:  Kajty 8/1
kod:  31-463 Kraków
gmina:  Kraków
powiat:  krakowski
GPS:  50.0755, 19.9700 wyznacz trasę

Agata Seweryn architekt, absolwentka Politechniki Krakowskiej, pasjonatka sztuki ludowej. Od kilkunastu lat tworzy wycinanki inspirowane polską sztuką ludową. Artystka podjęła również udaną próbę wskrzeszenia fajerek dawnych,zapomnianych obecnie,wycinanek z regionu krakowskiego. Zajmuje się propagowaniem rękodzieła ludowego. Prowadzi warsztaty rękodzielnicze;współorganizuje konkursy o tematyce etnograficznej.

Na przełomie XIX i XX w. wycinanki z papieru były najbardziej charakterystycznymi ozdobami izby wiejskiej na terenach polskich. Misternie wycięte koronkowe wzory naklejano na belki pułapowe i na ściany, grupowano wokół obrazów świętych i wokół okien. Wnętrza przystrajano przede wszystkim z okazji świat Wielkiej Nocy, rzadziej na Boże Narodzenie, a także na uroczystości rodzinne; wesela, chrzciny oraz uroczystości parafialne, np. odpusty. Ozdoby te, niektórzy badacze kultury ludowej uznali za wytwór wyłącznie polskiej sztuki ludowej, ponieważ w takiej postaci i o takiej funkcji nigdzie, poza Polską, wycinanka nie występowała. Stała się niemal symbolem polskiej sztuki ludowej.

W bezpośrednich okolicach Krakowa, w takich miejscowościach jak Zbydniowice koło Podgórza i Mogilanach, a także na Powiślu Dąbrowskim, m.in. w Zalipiu, występowała typowa dla regionu krakowskiego wycinanka znana pod nazwa „fajerki”. W wycinance krakowskiej bardzo rzadko występowały motywy zoomorficzne, pojawiały się natomiast kwiaty, motywy roślinne. Do najbardziej pierwotnych należny kompozycja mająca kształt drzewka lub kwiatu w doniczce o ściśle symetrycznym, tzw. kandelabrowym, układzie. Wypalaną z gliny doniczkę nazywano w Krakowskiem „fajerką”, stąd też wzięła się nazwa wycinanki. „Fajerka” o typie szablonu malarskiego powstawała przez wycięcie w białym, złożonym osiowo papierze wzoru, którego poszczególne elementy kompozycji nie łączyły się ze sobą i podłożenie w wycięciach barwnego, glansowanego papieru w jednym, dwóch, najwyżej trzech kolorach, wypełniając w ten sposób wycięte pola barwnymi plamami.

Znana była również druga forma wycinanki krakowskiej wykonywana z ręcznie barwionego papieru, charakterystycznego dla dawnej Galicji. Specyficzną jej cechą jest powstanie z jednej kartki papieru dwóch samoistnych wycinanek - wykorzystuje się bowiem zarówno wycięte tło, jak i wycięty motyw.

Tradycja wycinankarska regionu krakowskiego i Polski południowo - wschodniej zanikła w latach 40 tych XX wieku. Ponad jedenaście lat temu twórczyni podjęła udaną próbę wskrzeszenia tradycyjnej wycinanki krakowskiej.

 




organizator

projekt finansowany przez

partnerzy

Skansen na JędrzejkówcePrzewodnik AnimatorJędrzejkówka ZagrodaNadwiślański Park Etnograficzny w WygiełzowieCentrum Usług TurystycznychŻyWa PracowniaInstytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UJ

patronat medialny

Dziennik PolskiRadio KrakówTelewizja KrakówWeranda CountryPrzełomETNO FMCzas Dzieci Mali TuryściWrota MałopolskiKultura LudowaPolska NiezwykłaQlturkaPolska na wakacjachModny KrakówEtnosystem