Frydman to jedna z najciekawszych, a na pewno najstarsza wieś na Spiszu. To region słynący z bogactwa folkloru, rzemiosła i kultury materialnej. Bardzo ważne jest dbanie o to dziedzictwo i pokazywanie go innym, młodszym pokoleniom. Na tym polu niezwykle aktywna jest Magdalena Dudas, która powołała w 2018 roku powołała do życia Stowarzyszenie Frydmański Sypaniec, działające również w ramach Ekomuzeum „Dziedziny Dunajca”.

W 2006 roku przeprowadziła się na Spisz z Krościenka nad Dunajcem. Przez kilkanaście lat mieszkania tutaj jej wiedza na temat regionu ewoluowała, a zainteresowanie historią i kulturowym dziedzictwem Frydmana przerodziło się w naprawdę wielką pasję. Odkąd powołała do życia Stowarzyszenie stworzyła miejsce idealne na warsztaty zarówno dla dzieci, jak i dorosłych. Tutaj można nauczyć się rękodzieła i stworzyć dla siebie wyjątkową pamiątkę z tego regionu. Nazwa całego projektu to „Warsztat w oborze” – pomieszczenie, które odremontowano i przygotowano pod kątem warsztatów było do niedawna oborą. Teraz jest doskonale dostosowane pod kątem prowadzenia zajęć z tkania chodników na krosnach, chodników na szydełku oraz tworzenia zabawek i ozdób z siana. Warsztaty skierowane są zarówno do dzieci, jak i dorosłych.

Pani Magdalena od zawsze kochała rękodzieło. Już jako dziecko podpatrywała jak mama oraz dziadek Pani Magdaleny pracowali dla Cepelii. W ramach popularnego wówczas tzw. chałupnictwa szyli klapki oraz torby ze skóry. Tkania na krosnach nauczyła się jednak od miejscowych pań z Frydmana. Rozmawiała z nimi, dopytywała o wszelkie szczegóły, sama zdobywała wiedzę sukcesywnie. Postanowiła tą wiedzą dzielić się z innymi, zwłaszcza że dzieci z Frydmana są bardzo chętne na tego typu warsztaty. Stąd wziął się pomysł na stworzenie centrum edukacyjno – warsztatowego w jej własnej zagrodzie. Warto również wspomnieć, że pod tym samym adresem działa Gospodarstwo Agroturystyczne Ze Smakiem, gdzie Pani Magdalena gości turystów i raczy lokalnymi smakołykami. Tworzenia zabawek z siana nauczyła się sama. Sianko ma ze swojego gospodarstwa, w którym hoduje kury i gęsi. Warto wspomnieć, że jeszcze w styczniu 2020 roku w pomieszczeniu warsztatowym była obora dla zwierząt – dlatego właśnie projekt zyskał oryginalną nazwę „Warsztaty w oborze”. 

Do tkania chodników tradycyjnie tak jak dawniej wykorzystuje się ścinki z pościeli i starych ubrań, które drze się na paseczki. Mogą to być materiały bawełniane, różnokolorowe. Dawniej były to jedyne materiały dostępne dla kobiet, które dywaniki tkały z tego co akurat miały pod ręką. Pani Magdalena w swoim warsztacie ma dwa krosna. Jedno z nich ma aż 60 lat i działa do tej pory – dostała je od pewnej starszej pani z Frydmana. Podczas warsztatów szydełkowania dla dzieci używana jest specjalna wełna, dzięki której dzieciom dużo łatwiej się pracuje. Wszelkie materiały potrzebne do warsztatu kupiła w ramach dotacji (Fundacja Ludzi Aktywnych – dzięki pomocy pani Barbary Kazior została pozyskana jednorazowa dotacja na remont obory).

Pani Magdalena nie sprzedaje swoich wyrobów, skupia się głównie na działalności edukacyjnej. Na co dzień pracuje w domu seniora, dlatego warsztaty odbywają się głównie w weekendy. Od 2021 planuje włączyć w program warsztatów również warsztaty gotowania regionalnych potraw, które będą możliwe dzięki zakupowi specjalnego pieca. Do tej pory w ramach Warsztatu w Oborze odbywały się np. „Grule nase króle” – biesiada z degustacją potraw lokalnych. Kolejną sferą działalności Stowarzyszenia jest również prowadzenie Klubu Sportowego Sypaniec we Frydmanie (nie jest to bezpośrednio związane z rzemiosłem, ale ma wpływ na aktywizację sportową dzieci w wieku 5 – 11 lat). 

Oferta warsztatowa Pani Magdaleny jest naprawdę ciekawa i bogata – od tkania na mini krosnach (dla dzieci powyżej 7 lat) po tworzenie chodniczków na szydełku czy własnoręczne robienie ozdób z siana.

Magdalena Dudas sukcesywnie poszerza swoją wiedzę o rzemiośle i o samym Frydmanie. Zbiera materiały na temat historii wsi i lokalnej kulturze, szuka informaci na ten temat gdzie tylko jest to możliwe. Wspomina nazwisko Stanisława Balary, który we Frydmanie tworzył gadki i opowiadania. W ramach pracy Stowarzyszenia ma w planie prowadzenie i poszerzanie działalności edukacyjnej i tworzenie coraz ciekawszej oferty warsztatowej. 

-------------------------

Galeria zdjęć